Choć infekcje dróg moczowych nie są uznawane za ciężką chorobę, to jednak w znacznym stopniu wpływają na odczuwany stan zdrowia – uprzykrzają życie powodując ból, pieczenie a nawet bardzo wysoką gorączkę.
Są również wbrew pozorom jednymi z najtrudniejszych do leczenia i diagnozowania infekcji. Dzieje się tak ze względu na możliwość występowania w cewce moczowej i pochwie bardzo różnorodnej flory bakteryjnej bez objawów klinicznych zakażenia. Warto więc dowiedzieć się jak unikać infekcji oraz jak postępować, gdy już do niej dojdzie.
Zakażenie układu moczowego to nic innego jak obecność drobnoustrojów (najczęściej bakterii) w drogach moczowych. U zdrowego człowieka, drogi moczowe powyżej zwieracza pęcherza moczowego są jałowe. Czasami dochodzi jednak do wnikania drobnoustrojów i ich namnażania w drogach moczowych, co jest właśnie przyczyną stanu zapalnego, który znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Statystycznie w ciągu życia u co piątej kobiety wystąpi choć raz infekcja układu moczowego. To aż 50 razy częściej niż w przypadku mężczyzn! Dzieje się tak ze względu na odmienną budowę układu moczowo- płciowego. Krótka cewka moczowa oraz małą odległość pomiędzy odbytem a ujściem cewki moczowej powoduje, że kobiety są po prostu bardziej podatne na zakażenia. Wystąpieniu zakażenia układu moczowego u kobiety sprzyja również aktywność seksualna (możliwość wniknięcia bakterii do cewki moczowej w trakcie stosunku płciowego) oraz stosowanie w celu antykoncepcji środków plemnikobójczych. Z tych powodów u wielu kobiet zakażenie układu moczowego (zwykle pęcherza) występuje wielokrotnie w ciągu roku, stanowiąc poważne utrudnienie życia codziennego.
Najczęstsze zakażenia układu moczowo- płciowego i ich objawy:
Zapalenie cewki moczowej
Zapalenie cewki moczowej przeważnie spowodowane jest zakażeniem dwoinką rzeżączki, przenoszoną drogą płciową. Przyczyną infekcji mogą być też inne bakterie lub wirusy, a także mechaniczne uszkodzenia cewki lub podrażnienia środkami chemicznymi. Objawami zapalenia cewki moczowej jest jej pieczenie i ból, zwłaszcza w czasie oddawania moczu. Widoczne jest też zaczerwienienie i obrzęk ujścia cewki oraz wydobywająca się z niej ropna wydzielina. Sposób leczenia zależy od przyczyny zakażenia. Dlatego w celu postawienia diagnozy pobiera się i analizuje wydzielinę aby określić, jakie drobnoustroje są powodem infekcji. Lekarz przeważnie przepisuje antybiotyki i zaleca zaniechania stosunków seksualnych na czas leczenia.
Kandydoza (drożdżyca)
To choroba wywołana przez grzyb o nazwie „Candida albicans”. Niewielkie ilości tych pasożytów żyją w każdym ludzkim organizmie, jednak czasami dochodzi do namnożenia się ich kolonii co powoduje infekcje. Nadmierna ilość grzybów pojawia się w organizmie na skutek długotrwałego leczenia antybiotykami oraz w wyniku chemioterapii. Czasem też choroba ta atakuje osoby po zabiegach operacyjnych, zwłaszcza jeśli zachodzi konieczność utrzymywania cewnika żyły głównej oraz żywienia pozajelitowego. Do innych przyczyn pojawiania się kandydozy należą: niedobory witaminowe (głównie niedobory witamin z grupy B), stosowanie antykoncepcji doustnej, alkoholizm, zażywanie leków obniżających odporność, nadmierna potliwość, a nawet noszenie zbyt obcisłej i nieprzewiewnej bielizny. Często też występuje u osób chorych na cukrzycę. Do typowych objawów tej infekcji należy uciążliwe odczuwanie świądu i pieczenia w pochwie oraz gęsta, biała wydzielina o grudkowatej konsystencji (upławy) w przypadku kobiet. U mężczyzn kandydozę można rozpoznać po czerwonych, swędzących plamkach na żołędziu oraz białawym nalocie na nim. Charakterystyczne jest też w obu przypadkach odczucie pieczenia podczas oddawania moczu, bolesność i tkliwość miejsc intymnych, a także odczuwanie bólu podczas stosunku.
Ostre zapalenie prostaty
Zapalenie prostaty (stercza) jest wynikiem infekcji wywołanej najczęściej przez te same bakterie, które są powodem zakażenia dróg moczowych. Zapalenie prostaty to poważna infekcja, która swym zasięgiem może objąć nawet cały organizm. Chorobotwórcze drobnoustroje wywołujące zakażenie mogą przenieść się do krwi i doprowadzić do bakteriemii a nawet sepsy, dlatego nigdy nie należy bagatelizować już pierwszych symptomów choroby! Do objawów zapalenia prostaty należy parcie na pęcherz moczowy (chęć oddania moczu, chociaż niedawno się to zrobiło), pieczenie cewki moczowej oraz ropna, śluzowa bądź krwista wydzielina z cewki. Ponadto chorzy często uskarżają się na ból okolicy krzyżowej, krocza, prącia, a czasami ból odbytnicy. Są to objawy wynikające z zajęcia infekcją prostaty. W czasie zapalenia często dochodzi do przedostania się bakterii z układu moczowego i chorego gruczołu do krwi, co powoduje gorączkę, dreszcze i dolegliwości w postaci bólu stawów i mięśni.
Prostatę bada się przez odbytnicę (per rectum). Podczas takiego badania wyczuwalne jest znaczne powiększenie i bolesność tego gruczołu. Chory narząd może mieć zmienioną konsystencję i być obrzęknięty oraz napięty Ponadto wykonuje się też badania moczu i krwi na obecność drobnoustrojów. Zapalenie prostaty leczy się zwykle antybiotykami, stosuje się również leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Ulgę w bólu przynosi też rozgrzewanie krocza. Natomiast nieleczone, ostre zapalenie prostaty może doprowadzić do zatrzymania moczu w organizmie w skutek zaciśnięcia cewki moczowej przez obejmujący ją, obrzęknięty gruczoł. Zaniedbanie takiego stanu może w najgorszym przypadku doprowadzić do uszkodzenia nerek.
Zapalenie najądrza i jądra
Główną przyczyną zapalenia najądrza i jądra jest zakażenie bakteryjne, wywoływane przez te same drobnoustroje co powodujące zakażenia układu moczowego. Czasami zapalenie najądrza i jądra może mieć też etiologię grzybiczą lub wirusową – szczególnie u osób z obniżoną odpornością. Choroba ta w 20-30% przypadków może też być powikłaniem po przebytej śwince, co jest dość groźne, ponieważ może być przyczyną bezpłodności. Należy je jak najszybciej rozpoznać i podjąć leczenie. Zapalenie jądra lub najądrza objawia się silnym bólem w kroczu oraz bolesnością, obrzękiem i stwardnieniem zainfekowanych narządów. Skóra moszny jest zaczerwieniona i opuchnięta, może też wystąpić u chorego częstomocz i wydzielina z cewki moczowej. Ponadto infekcji może towarzyszyć bardzo wysoka gorączka – nawet do 40. st. C. Leczenie prowadzi się antybiotykami oraz środkami przeciwbólowymi. Mosznę unosi się na specjalnej przepasce, aby złagodzić jej podrażnienia mechaniczne.
Chlamydioza
Zakażenie wywołane jest przez bakterie Chlamydia trachomatis, które przenoszą się drogą płciową. To bardzo podstępna choroba, ponieważ najczęściej przebiega bezobjawowo natomiast jej powikłania mogą być bardzo poważne – od stanów zapalnych narządów płciowych aż po niepłodność. Szczególnie niebezpieczne są zakażenia u kobiet ciężarnych, które mogą być przyczyną patologicznego przebiegu ciąży i stanowić zagrożenie dla płodu. Jeżeli objawy występują, są nimi – u kobiet upławy, ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu, a jeśli infekcja przeniesie się na przydatki, mogą pojawić się bóle w podbrzuszu i podczas współżycia i krwawienia między miesiączkami. Zdarza się także krwawienie z pochwy i krwawienie po stosunku. Zarażeni mężczyźni odczuwają z kolei pieczenie w trakcie oddawania moczu, ból oraz obrzęk jąder. Infekcja może się też objawiać występowaniem wydzieliny z cewki moczowej. Zakażenie tymi bakteriami leczy się antybiotykami – kuracja musi obejmować oboje partnerów seksualnych, ponieważ tylko wtedy minimalizuje się ryzyko powtórnego zakażenia.
Ureaplasma i Mycoplasma
To drobnoustroje powodujące zakażenie układu moczowo-płciowego, przenoszone głównie poprzez kontakty seksualne, lecz może się także zdarzyć, że do zakażenia dojdzie np. podczas porodu. U mężczyzn infekcja może być przyczyną nierzeżączkowego zapalenia cewki moczowej i niebakteryjnego zapalenia gruczołu krokowego. U kobiet natomiast może spowodować zapalenie jajowodów, jajników, szyjki macicy i trzonu macicy. Bakterie te stanowią też duże zagrożenie dla kobiet starających się o dziecko i dla kobiet w ciąży. Nieleczona infekcja może powodować liczne poronienia, przedwczesne porody, a ponadto drobnoustroje mogą zostać przekazane dziecku, co grozi zahamowaniem jego rozwoju i mniejszą masę ciała. Z kolei nasienie mężczyzn zainfekowanych tymi bakteriami charakteryzuje się niższą ruchliwością i większą liczbą nieprawidłowych form plemników. Dlatego tak ważne jest, by przyszli rodzice, którzy obserwują u siebie niepokojące symptomy, wykonali zalecane badania na choroby weneryczne. Najczęściej odczuwa się dolegliwości związane z oddawaniem moczu, czyli bolesność i pieczenie w cewce moczowej, częstomocz czy uczucie parcia na pęcherz. Drobnoustrój można wykryć poprzez zbadanie próbki moczy lub nasienia. Po diagnostyce, lekarz najczęściej wdraża leczenie antybiotykami, które gwarantuje dużą skuteczność.
Zapobiegaj zamiast leczyć!
Aby zapobiec infekcjom układu moczowego, należy:
- wzmacniać odporność organizmu
- pić dużo wody (co najmniej dwa litry płynów dziennie)
- stosować mieszanki ziołowe, które działają moczopędnie i przeciwzapalnie
- regularnie korzystać z toalety
- nie powstrzymywać oddawania moczu
- dbać o higienę intymną
- oddawać mocz po każdym stosunku seksualnym, dzięki czemu bakterie zostaną wypłukane
- nosić ciepłe ubrania, ponieważ zimno sprzyja zapaleniom pęcherza